Ook als brandweerman is een heftige woningbrand iets om te verwerken. Martijn van Onselen, brandweerman in Zoetermeer vertelt er meer over in een interview.
Brandweerman Martijn van Onselen: "De eerste verwerking begint al ter plaatse, dat is een feit"
Je huis in vlammen zien opgaan. Dat is misschien wel je grootste nachtmerrie. “Thuis hoort je veilige plek te zijn en als daar iets mee gebeurt, dan doet dat wat met je”, legt brandweerman Martijn van Onselen uit. Al 20 jaar werkt hij voor de brandweer. Zowel bij de vrijwillige brandweer in Monster als bij de beroepsbrandweer in Zoetermeer. Een - volgens hem - familie-gebonden organisatie die naast incidentbestrijding ook steeds meer doet aan preventie en nazorg.
“Geen dag is hetzelfde bij de brandweer”
“De ene dag moet je een kat uit de boom halen en de andere dag sta je vier branden te blussen. Geen dag is hetzelfde bij de brandweer. Bij zo’n brandalarmering zie je natuurlijk wel dat er gelijk een bepaald stressniveau omhoog gaat. Iedere seconde telt dan. Op basis van de melding die je van de alarmcentrale krijgt, begin je met je ploeg gelijk scenario’s te schetsen. Gaat het om een rijtjeshuis, een villa en wat zijn andere omgevingsfactoren? Eenmaal ter plekke moet je van die scenario’s feiten maken. Het eerste wat we altijd doen, is kijken of er nog mensen binnen zijn.”
Maakt dat de werkomstandigheden voor jou en je ploeg anders?
“Dat zijn wel wat meer stressvolle situaties, ja. De procedures die we vanuit de brandweer meekrijgen, geven op zo’n moment houvast en een stukje rust. Daardoor kun je beter handelen onder tijdsdruk. En voor een groot deel is het ook ervaring en de samenwerking in je ploeg. Ik zie het echt als een teamspel. Als ploegchef vind ik het belangrijk om te weten hoe iemand in zijn leven staat. Hoe ze normaal reageren en wanneer ze juist anders reageren. Op die manier kan ik ook hun non-verbale reacties beter interpreteren. Dat is belangrijk tijdens een brand, maar ook daarna.”
Leg dat eens uit…
“Bij een heftige brand begint de eerste verwerking vaak al ter plaatse, dat is een feit. Je doet je eerste zegje bij je collega’s over wat je precies hebt aangetroffen en hoe je daarmee om bent gegaan. De een wil daar juist heel graag zijn verhaal over kwijt, maar de ander wordt juist stil en kruipt in zijn schulp. Als ploegchef moet je dat herkennen en daarom vind ik het zo belangrijk om een goede band met iedereen te hebben. Verder vertel je thuis natuurlijk ook wel eens wat aan je partner. En soms aan je kind, maar die hoeft ook weer niet alles te weten.”
"Als ze een keer met me is meegeweest naar de kazerne, dan vertelt ze daar op maandagochtend natuurlijk over in het kringgesprek op school"
Martijn van Onselen, brandweer Haaglanden, kazerne Stadshart, Zoetermeer
Wat weet je dochter wel?
“Als ik thuis ben, kan de pieper voor de kazerne in Monster afgaan. Zij weet natuurlijk wel wat papa gaat doen als ze die hoort. Dan vraagt ze bijvoorbeeld: ‘o, moet je naar de brandweer? Waarom moet je daarheen en wat nou als er hier brand is?’ Nou, dan komen de gesprekken vanzelf. En als ze een keer met me is meegeweest naar de kazerne, dan vertelt ze daar op maandagochtend natuurlijk over in het kringgesprek op school. Door erover te praten, weet ze inmiddels wel zo’n beetje wat ze moet doen als er thuis brand uitbreekt. Dat ze naar buiten moet als de brandmelder geluid maakt. Dat is wel fijn hoor, want bij veel van de incidenten waar wij als brandweer terechtkomen, daar weten de kinderen er vaak weinig van.”
Help kinderen de brand verwerken
Heb je kinderen en waren ook zij betrokken bij de brand in huis? Klaverblad heeft in samenwerking met kinderpsycholoog Tischa Neve het e-book ‘Verwerkverhaaltjes’ ontwikkeld. Hierin zijn korte verwerkverhaaltjes te lezen die kinderen helpen bij het verwerken van de brand.
Erover praten met je gezin is eigenlijk een vorm van brandpreventie dus?
“Ja, ik denk wel dat het goed is om dit soort gesprekken te hebben met het thuisfront. Maak bijvoorbeeld een vluchtroute voor thuis en bespreek die met elkaar. Als er namelijk brand uitbreekt, dan ontstaat er paniek. En hoe goed je je huis ook kent, in zo’n situatie is het een stuk lastiger om de weg naar buiten te vinden. Daarom is die vluchtroute zo belangrijk. En als je een trap hebt, zorg er dan wel even voor dat die leeg is. Je wilt namelijk niet eerst nog struikelen over drie paar schoenen of de schoolboeken van je kinderen.”
Wat zijn nog meer dingen waar mensen zich in vergissen als het gaat om brand?
“Als mensen aan brand denken, dan denken ze vaak aan vlammen en de angst om te verbranden. Terwijl het grootste probleem bij brand eigenlijk rook is. Het inademen van de giftige stoffen is echt heel gevaarlijk en zorgt ervoor dat je snel bewusteloos raakt. En ook zien we vaak dat mensen met de slaapkamerdeur open slapen of beneden de deur van de woonkamer niet dicht doen. De meeste branden ontstaan in de keuken, dus als je de deur open laat staan, dan trekt die rooklucht zo naar boven en verspreidt het zich. Doe dus altijd de deuren dicht en hang een rookmelder op. En vergeet niet regelmatig te controleren of de batterijen vervangen moeten worden. Het zijn van die simpele tips, maar ze redden echt levens.”
Wil je meer weten over het nut van een rookmelder? Kijk op de website van de brandweer voor meer informatie.
Belangrijke brandpreventietips
De belangrijkste tips om in huis brand te voorkomen zijn misschien simpel, maar toch worden ze vaak over het hoofd gezien.
- Hang een rookmelder op
- Sluit altijd de deuren in huis, vooral als je gaat slapen
- Plan een vluchtroute en bespreek deze met je gezin
Hoe gaat dat dan na een brand?
“Sinds een aantal jaar zijn we steeds meer bezig met voorlichting, preventie en nazorg. We zijn enorm goed in het bestrijden van branden, maar het liefst voorkom je de branden zodat die bestrijding niet nodig is. Persoonlijk ga ik een dag na de brand het liefst met mijn ploeg terug naar die straat. Dan laten we bijvoorbeeld via social media weten dat we op een bepaald tijdstip aanwezig zijn met een brandveiligheidsvoorlichter. Je ziet toch wel dat veel mensen daar op afkomen. Soms hoort het bij hun verwerkingsproces en willen ze praten over wat ze hebben meegemaakt. En soms willen ze aan ons vragen waarom we bepaalde acties wel of niet hebben gedaan. Daarnaast is het voor ons als brandweer ook een moment om ze stil te laten staan bij de brandveiligheid in hun huis. Vaak lopen we dan even met ze mee naar binnen om te helpen en krijgen ze ook een rookmelder van ons. Die hebben we toch op de wagen liggen.”
Brand gehad in huis. Wat nu?
Na een brand zijn er veel zaken die geregeld moeten worden. Zaken waar je zelf misschien niet een-twee-drie aan denkt in zo’n situatie. Daarom zetten wij ze voor je op een rijtje.
Klaverblad Helpt
Een ingrijpende gebeurtenis als brand, inbraak of een aanrijding veroorzaakt veel materiële schade. Als verzekeraar lossen we dat graag voor u op. En ook helpen we u bij het verwerken van de emotionele schade. Bij Klaverblad draait het namelijk om mensen.